Huyền ảo và hiện thực trong kiệt tác “Nghệ nhân và Margarita” của Bulgakov
Mikhail Bulgakov là một trong những nhà văn tài năng và độc đáo nhất của văn học Nga thế kỷ 20. Ông nổi tiếng với…
Mục lục
Cuốn sách này là tập 1 trong bộ sách về lý thuyết chính trị được đáng giá cao của nhà kinh tế chính trị người Mỹ Francis Fukuyama. Bộ sách này ra đời nhằm xem xét nguồn gốc lịch sử của các thể chế chính trị cũng như quá trình suy thoái chính trị.
Tập 1 bàn về quá khứ bắt đầu với các nền chính trị của những bậc tổ tiên từ thời Tiền sử, câu chuyện trải dài từ các xã hội bộ lạc đến nhà nước hiện đại đầu tiên ở Trung Hoa, từ sự khởi đầu của pháp quyền ở Ấn Độ và Trung Đông đến quá trình phát triển của trách nhiệm giải trình chính trị tại châu Âu, và kết thúc ở mốc Cách mạng Pháp nổ ra.
Cuốn sách ra đời năm 2011 dưới ngòi bút của nhà kinh tế–chính trị Francis Fukuyama, nói về tính ổn định của nhà nước. Tác giả vận dụng lịch sử chính trị so sánh để triển khai một lý thuyết về tính ổn định của một hệ thống chính trị. Theo Fukuyama, một nhà nước ổn định cần mang tính hiện đại và mạnh mẽ, cần tuân thủ pháp luật áp dụng hiện hành và có trách nhiệm giải trình.
Cuốn sách còn nhằm mục đích lý giải tại sao việc xây dựng nhà nước hiện đại và xây dựng các thiết chế ở những quốc gia như Afghanistan, Iraq, Somalia, Haiti, Timor-Leste, Sierra Leone và Liberia lại không được như kỳ vọng. Từ hệ quả của cuộc tấn công vào Iraq năm 2003 của Mỹ, chính quyền nước này dường như thật sự bất ngờ trước sự sụp đổ của nhà nước Iraq sau những cuộc cướp bóc và xung đột dân sự.
Một nội dung lớn trong cuốn sách chính là “trở thành Đan Mạch”, nghĩa là, tạo ra những xã hội ổn định, hòa bình, thịnh vượng, đầy đủ và trung thực. Fukuyama chỉ ra rằng tại thời điểm ông đặt bút viết tác phẩm này, 90 xã hội “nguyên thủy” đương thời/đang tồn tại đã và đang dính líu vào chiến tranh, hàm ý trật tự chính trị phải được ưu tiên hơn so với các cấu trúc xã hội nguyên thủy nếu muốn đạt được sự ổn định. Việc định hình các quốc gia (nằm ngoài thế giới phương Tây) theo hình mẫu dân chủ kiểu phương Tây đã thất bại – lý do là gì? Người đọc hãy theo chân Fukuyama tìm hiểu căn nguyên cho điều đó qua hai chặng: tìm kiếm nguồn gốc thật sự của trật tự chính trị, và lần theo lịch sử của Trung Hoa, Ấn Độ, châu Âu và một vài quốc gia Hồi giáo từ góc nhìn ba hợp phần.
Bởi mục tiêu của cuốn sách là tìm hiểu cách thức các thiết chế và nhà nước phát triển ở các quốc gia khác nhau nên nó còn đóng vai trò là một nghiên cứu lịch sử so sánh. Có thể nói, Nguồn Gốc Trật Tự Chính Trị: Từ Thời Tiền Sử Đến Cách Mạng Pháp là sự mở rộng, nối tiếp tác phẩm Political Order in Changing Societies (Trật tự chính trị trong các xã hội biến đổi) của Samuel P. Huntington, sánh ngang về quy mô với Súng, Vi trùng và Thép của Jared Diamond. Fukuyama lập luận dựa vào lịch sử các nước như Trung Hoa, Ấn Độ và khu vực Trung Đông trước khi tập trung vào những đường hướng đa dạng mà các nước châu Âu đã đi.
Chứa đựng khối lượng kiến thức khổng lồ và đa ngành, đa diện – lịch sử, sinh học tiến hóa, khảo cổ học và kinh tế học, công trình vừa lỗi lạc vừa gây phấn khích này của Fukuyama giới thiệu tới độc giả những cái nhìn mới mẻ về nguồn tốc của các xã hội dân chủ và đặt ra những vấn đề thiết yếu về bản chất của chính trị và sự bất mãn chính trị.
Các cột mốc mà tác phẩm đạt được:
– New York Times Notable Book năm 2011
– Globe and Mail Best Books of the Year 2011
– Kirkus Reviews Best Nonfiction năm 2011
Đánh giá/ Nhận xét của chuyên gia
“Tham vọng và cực kỳ nên đọc.” (The New Yorker)
“Cuốn sách nên có mặt ở mọi thư viện, trên mọi giá sách.” (David Keymer, Library Journal)
“Tác phẩm mới của nhà lý thuyết chính trị Francis Fukuyama là một thành quả trọng yếu, có thể xếp chung giá với các công trình của một số nhà tư tưởng chuyên đề như Jean-Jacques Rousseau và John Locke, hay các nhà triết học đạo đức hiện đại các nhà kinh tế học như John Rawls và Amartya Sen… Nó mở ra một viễn cảnh, nó góp một tiếng nói vào những vấn đề nóng bỏng về chính trị hiện thời.” (Earl Pike – The Cleveland Plain Dealer)
“Một chiến thắng về học thuật, đồ sộ về quy mô, vững vàng về lý luận, và giàu tính khuyến nghị. Nói tóm lại, đây là một tác phẩm kinh điển.” (Ian Morris – Slate)
“Đầy tham vọng, uyên bác và hùng hồn – đây quả là một thành tựu quan trọng đến từ một trong các học giả hàng đầu thời đại chúng ta.” (Michael Lind – The New York Times Book Review)
“Cực kỳ hấp dẫn… Với lượng kiến thức uyên bác ấn tượng, Fukuyama chu du khắp nơi từ Trung Quốc, Ấn Độ, thế giới Islam giáo tới nhiều vùng ở châu Âu để truy tìm những cấu phần chính của trật tự chính trị tốt, cũng như cách thức và lý do mà trật tự ấy có mặt ở nơi này hay không có mặt ở nơi khác… Fukuyama vẫn là cây bút có khả năng khái quát như chúng ta đã biết từ thời The End of History, đồng thời sở hữu cái nhìn chính xác về mặt chi tiết. Thông thường, ít có cuốn sách nào về lý thuyết chính trị mà người đọc muốn đọc một mạch từ đầu chí cuối, Nguồn gốc trật tự chính trị thuộc về số ít đó.” (The Economist)
“Tác phẩm viễn tưởng dựa trên người hâm mộ Civilization V hay nhất từ trước đến nay! Không nghiêm túc. Tôi không thể đọc một chương trong cuốn sách này mà không nghĩ đến Civ. trò chơi tôi đã chơi. Nếu bạn yêu thích Civ. Bạn sẽ yêu thích cuốn sách này.
Một lưu ý nghiêm túc hơn, cho đến nay tôi rất hài lòng với cuốn sách này. Trong khi ý kiến chung rằng tình hình chính trị của các khu vực khác nhau phụ thuộc vào lịch sử văn hóa / chính trị của những khu vực đó có vẻ khá rõ ràng, Fukuyama cung cấp rất nhiều thông tin về các nền văn hóa khác nhau minh họa rõ ràng quan điểm của ông.
Tôi thấy văn phong là “học thuật dễ dàng”. Nó không dễ đọc như một cuốn sách của David McCullough nhưng cũng không giống như đọc một lý thuyết thực sự hay một chuyên khảo khoa học chính trị phức tạp. Anh ấy thậm chí còn có một số bình luận mỉa mai. (Giống như tất cả những người theo chủ nghĩa tự do nghiêm túc nên chuyển đến châu Phi cận Sahara để thực sự trải nghiệm cảm giác sống ở một nơi có tình trạng yếu ớt.)
Những gì tôi thấy có giá trị nhất là lịch sử của các dân tộc khác nhau (Trung Quốc, Ấn Độ, Hồi giáo, v.v.). Tôi thực sự thích thú với tầm nhìn rộng lớn mà anh ấy cung cấp khi làm việc từ những nhóm người di cư đầu tiên đến cuối thời trung cổ với một số phần mở rộng sang các giai đoạn sau. Điều luôn ấn tượng là ngay cả những sự kiện sớm nhất cũng có tác động đến nhiều phần sau của sự phát triển chính trị. (Chẳng hạn như sự phát triển của tôn giáo mạnh trước khi có nhà nước ở Ấn Độ v. Sự phát triển của một quốc gia mạnh trước khi có tôn giáo ở Trung Quốc.)
***
Sau khi hoàn thành cuốn sách, tất cả những gì tôi nói trước đây đều là sự thật. Phần sau của cuốn sách tập trung nhiều hơn vào các quốc gia châu Âu từ thời trung cổ đến Cách mạng Pháp. Fukuyama cung cấp đánh giá sâu rộng về lịch sử của họ giống như ông đã làm đối với các ví dụ trước đó và chúng cũng hấp dẫn không kém. Nếu tôi có một lần mang đi, tôi nghĩ đó sẽ là “Cảm ơn Chúa vì nước Anh”.
Tôi rất hào hứng về tập tiếp theo của tác phẩm này sẽ tập trung vào sự phát triển của nhà nước sau Cách mạng Pháp. Tôi háo hức đọc những suy nghĩ của anh ấy về các dự án “xây dựng nhà nước” và dự đoán một cuộc thảo luận về việc các quốc gia chuyên quyền như Trung Quốc có chỗ đứng như thế nào trong thế giới hiện đại và tìm hiểu những gì anh ấy tin rằng các nền dân chủ hiện đại có thể làm để bắt kịp.” (Ajj – Goodreads, 2011)
“Được viết tốt, được nghiên cứu chuyên nghiệp và thiết lập kỹ lưỡng một khuôn khổ chứng minh cho phân tích mà Fukuyama đưa vào trò chơi lịch sử-chính trị của mình: sự hoán vị giữa xây dựng nhà nước và cơ sở hạ tầng, pháp quyền và trách nhiệm giải trình của chính phủ đã đi cùng với con đường tiến hóa — đầy với các giai đoạn thoái trào và phân rã theo chu kỳ — hướng tới kỷ nguyên hiện đại của các cấu trúc nhà nước dân chủ khác nhau đối mặt với chủ nghĩa gia đình cố hữu — xu hướng thứ hai, thông qua các dòng dõi phân đoạn, cho một nhân vật chính trị cấu thành theo kiểu Tổ quốc coi nhà nước như một phần mở rộng của mình gia đình, và tất cả các hành động trừng phạt và làm trầm trọng thêm họ hàng đi kèm với nó. Tiếp cận với sự hòa đồng bẩm sinh của con người trong Trạng thái Tự nhiên đã được suy ngẫm từ lâu cho đến cuộc Cách mạng Pháp đã thay đổi mọi thứ, quyết định của tác giả theo đuổi các yếu tố bộ lạc-phi quốc gia ban đầu hoạt động bên ngoài thế giới Greco-La Mã — chủ yếu là Trung Quốc, Ấn Độ và Trung Đông Hồi giáo — chứng tỏ một điều bất thường, nhưng có thể bảo vệ được, quyết định; và các kết quả cung cấp một loạt các chi tiết hỗ trợ cho kết luận được trình bày, khá rõ ràng và mở rộng, trong tổng thể của năm phần.
Tuy nhiên, đối với tất cả những điều đó, tôi hiếm khi gặp phải bất cứ điều gì mà trước đây tôi không nhận thức được; và có lẽ là do thực tế đó – bất kể gói chất lượng mà Fukuyama đã gói ghém tích lũy thông tin nhà nước ấn tượng của ông – mà tôi đã xem qua các trang dài của nó để đánh giá cao nỗ lực trong khi vẫn chưa say mê với bản thân quá trình. Tôi đã gặp phải trường hợp tồi tệ trong số các blah vào lúc này, và không nghi ngờ gì nữa, một khi chúng đã trôi qua, sự xuất sắc của tác phẩm mới nhất của Fukuyama sẽ khiến bản thân trở nên rõ ràng hơn (và kiếm được đánh giá tốt hơn so với sự ngụy biện do mưa bực bội này gây ra); vì cuối cùng đây là một cuốn sách cực kỳ xuất sắc.” (Szplug – Goodreads, 2012)
Xem thông tin chi tiết trên Tiki
Xem thông tin chi tiết sách trên Shopee
Cuốn sách này là tập 2 trong bộ sách về lý thuyết chính trị được đáng giá cao của nhà kinh tế chính trị người Mỹ Francis Fukuyama. Bộ sách này ra đời nhằm xem xét nguồn gốc lịch sử của các thể chế chính trị cũng như quá trình suy thoái chính trị.
Tập 2 sẽ đưa câu chuyện đến thời hiện đại, đặc biệt chú ý đến tác động của các thể chế phương Tây đối với các thể chế ở các xã hội ngoài phương Tây khi các xã hội này tìm cách hiện đại hóa. Và sau đó là mô tả cách phát triển chính trị xảy ra trong thế giới đương đại.
“Đây là một dự án đọc hai tập quan trọng mà tôi thấy rất xứng đáng với thời gian. Tập một: “Nguồn gốc của trật tự chính trị: Từ thời tiền nhân đạo đến Cách mạng Pháp” (mà tôi không viết một bài đánh giá riêng) là một cuộc khảo sát rộng rãi, nhiều thông tin về một loạt các thời đại và văn hóa, để hiểu cách xã hội hình thành, và cách nhân loại chuyển từ các bộ lạc săn bắn hái lượm sang các cấp độ của các thể chế và nhà nước có tổ chức, sang sự phát triển của các nền dân chủ hiện đại. Tập hai “Trật tự chính trị và sự suy tàn về chính trị”, tiếp thu cuộc thảo luận từ Tập một vào hậu quả của Cách mạng Pháp, và chuyển cuộc khảo sát sang Thế kỷ 21.
Fukuyama biết rõ chủ đề của mình và viết rất rõ ràng, có tổ chức và sâu sắc. Rõ ràng là có một lượng lớn lịch sử và chi tiết ở đây, trải dài qua nhiều quốc gia trên toàn cầu và nhân lên hàng thế kỷ hoạt động của con người.
Bản chất của cả hai tập là ba yếu tố mà Fukuyama tin rằng rất cần thiết để hình thành một nhà nước hiện đại. Thứ nhất, thể chế của chính Nhà nước; một bộ máy quan liêu hoạt động để quản lý quyền lực nhà nước một cách có tổ chức và hiệu quả (xem các bài viết của Max Weber) mà không có chủ nghĩa chuyên quyền hay chủ nghĩa thân hữu. Thứ hai, pháp quyền, mà ngay cả những cá nhân cấp cao nhất trong chính phủ cũng có thể bị kiểm soát. Và, thứ ba, trách nhiệm giải trình, nơi nhà nước và các hành động của nó có thể được thay đổi hoặc sửa chữa từ bên ngoài (tức là các cuộc bầu cử tự do và công bằng).
Một bài đọc toàn diện, nhiều thông tin và thực tế, hữu ích rất nhiều trong việc hiểu các xã hội và chính phủ phát triển như thế nào cũng như các quốc gia trên thế giới đã đạt đến hoàn cảnh hiện tại như thế nào. Rất khuyến khích!” (David Huff – Goodreads, 2018)
“Có một vẻ đẹp nhất định cho cuốn sách này. Tác giả hoàn toàn thuyết phục người nghe rằng không có lĩnh vực nghiên cứu nào quan trọng hơn để hiểu thế giới và làm thế nào chúng ta đến được nơi chúng ta khi đó là Khoa học Chính trị. Tác giả rất giỏi trong việc đặt nền móng cho các luận điểm của mình. Hơn nữa, tác giả đang kể một câu chuyện phức tạp khó tin với nhiều phần cảm động khác nhau nhưng anh ấy nói rất xuất sắc những gì anh ấy sẽ nói với bạn, nói với bạn, rồi kể cho bạn những điều anh ấy vừa nói với bạn, và đề phòng bạn không hiểu quan điểm của anh ấy, anh ấy sẽ giải thích chúng một lần nữa bằng cách so sánh và đối chiếu với một số ví dụ phản bác hoàn toàn trái ngược nhau.
Tập này có thể được đọc độc lập với tập đầu tiên. Người nghe chỉ nên chọn lĩnh vực mà họ quan tâm nhất. Tập này xem xét các mối quan hệ trực tiếp hơn đến cách các thực thể chính trị hiện tại của chúng ta phát triển theo cấu hình hiện tại của chúng.
Anh ấy giải thích về Trung Quốc với tôi theo cách khiến tôi phải xem xét lại cách tôi nhìn nhận về chúng. Trong 30 năm qua, hình thức cai trị độc tài của họ có thể tốt hơn nhiều so với chế độ dân chủ vì họ có một tầng lớp trung lưu nhỏ so với các tầng lớp khác. Những lo ngại bày tỏ tại Quảng trường Thiên An Môn đã nghiêng về phía Trung Quốc ngày nay. Nhìn chung, ông đã đưa ra một cuộc thảo luận hấp dẫn liên quan đến Trung Quốc.
Tôi biết rằng Khoa học Chính trị không phải là cách quan trọng nhất để hiểu chúng ta là ai, nhưng nó chắc chắn giúp ích cho sự hiểu biết của chúng ta bằng cách suy nghĩ về các thể chế, pháp quyền và cấu trúc nhà nước của chúng ta. Một điều mà tác giả đã làm khiến tôi thực sự khó chịu là trong các phần của cuốn sách, ông ấy sẽ tuyên bố tương đương sai lầm như “cả Đảng Trà và Đảng Dân chủ tiến bộ đều phải chịu trách nhiệm về …”, bất kỳ câu nào bắt đầu theo cách đó là thiếu sót. Ông lập luận rằng có một khoảng giữa ủy mị giữa hai quan điểm cực đoan và cả hai quan điểm đều không đúng. Tôi sẽ để người nghe tự quyết định, còn tôi thì không đồng ý. Ông cũng tuyên bố rằng quốc hội hiện tại của chúng tôi muốn đóng cửa chính phủ hơn là thanh toán các khoản nợ quá khứ mà chính phủ liên bang mắc phải và đưa chúng tôi vào một thảm họa tài khóa. Tôi chỉ không thấy nó theo cách đó.
Nhìn chung, cuốn sách rất dễ mến, khiến người ta đánh giá cao vai trò của Nhà khoa học chính trị và đưa ra một cách hợp lý để mô tả cách chúng ta có được vị trí như ngày hôm nay.” (Gary Beauregard Bottomley – Goodreads, 2014)
“Cuốn thứ hai của Fukuyama về Trật tự Chính trị.
Tập đầu tiên, được mô tả như một kiểu phản ứng và xây dựng dựa trên Trật tự chính trị trong các xã hội đang thay đổi của Samuel Huntington, bắt đầu với khoảng thời gian dài từ tiền sử đến nền tảng của nền dân chủ hiện đại vào cuối thế kỷ 18, tập trung vào bộ ba trách nhiệm chính trị, chế độ quan liêu hiện đại, và nhà nước pháp quyền làm nền tảng của trật tự chính trị hiện đại. Cuốn sách cuối cùng, hấp dẫn một quan điểm lịch sử, vẫn để lại câu hỏi về những thỏa thuận chính trị nào và những mệnh lệnh nào có thể tồn tại sau thế kỷ 18 – và điều mà Fukuyama nổi tiếng đầu tiên về việc viết – nếu chủ nghĩa tự do có thể tiếp tục tồn tại như một tàu cho trật tự chính trị.
Câu trả lời của anh ấy là có, nhưng không nhất thiết. Những thay đổi lớn về kinh tế trong hai thế kỷ kể từ năm 1800 đã mở ra cánh cửa cho những khả năng mới và các tổ chức mới của xã hội. Tóm lại, sự thay đổi chính trị diễn ra nhanh chóng, nó đã có những hình thức mới, nhưng vẫn không hề dễ dàng.
Các yếu tố mà ông nhấn mạnh ở đây là năng lực của nhà nước, hay khả năng của một nhà nước trong việc đưa ra các quyết định và thực hiện chúng; điều này thường phụ thuộc vào sự phát triển của bộ máy quan liêu nhà nước – bộ máy này có thể và đôi khi phát triển trước sự phát triển của các thể chế và chuẩn mực dân chủ. Thứ hai, Fukuyama nhấn mạnh tầm quan trọng của các điều kiện kinh tế – sự phát triển của tầng lớp trung lưu quan tâm đến việc thực hiện bình đẳng trước pháp luật là tiền đề cho sự phát triển của dân chủ hóa. Thứ ba, Fukuyama chú ý đến việc mô tả các trật tự chính trị có thể phân rã như thế nào. Ông gọi một phần của quá trình này là “hồi hương” – hay cái mà các nhà kinh tế có thể gọi là “bắt theo quy định” hoặc “đòi tiền thuê” – nơi giới tinh hoa có thể lật đổ hoặc làm suy yếu khả năng của chính phủ.
Mặc dù có những khác biệt thông thường mà người ta có thể nhận ra – liệu có mối liên hệ nào giữa việc xây dựng một nhà nước quan liêu hiện đại và tăng trưởng kinh tế không? Làm thế nào người ta có thể thực sự tách ‘nhà nước pháp quyền’ và trách nhiệm giải trình thành nhiều phần riêng biệt như vậy? Đây ít nhất là một quan điểm lịch sử nghiêm túc về chủ đề, và đáng để đọc một cách nghiêm túc.” (Casaubon – Goodreads, 2020)
Xem thông tin chi tiết trên Tiki
Xem thông tin chi tiết sách trên Shopee
Cuốn sách này thực sự là một tuyệt tác của Arrian, một sự bảo đảm vĩnh viễn cho danh tiếng của ông. Arrian đã nói rõ về tầm quan trọng của cuốn sách này đối với ông : “Tôi không cần tuyên bố danh tính của mình – mặc dù nó chưa từng được ai biết tới, tôi không cần ghi rõ quê hương tôi và gia đình tôi, hoặc bất kỳ chức vụ hành chính nào mà tôi đã từng nắm giữ. Tôi chỉ muốn nói điều này : rằng cuốn sách này, từ khi tôi còn trẻ, đã quý giá hơn quê hương, dòng họ và sự thăng tiến – quả thực, đối với tôi, nó chính là tất cả những điều đó.”
Arrian đã nắm bắt được một đề tài hấp dẫn và một cơ hội huy hoàng. Không một ai từng viết về Alexander Đại đế nhiều hơn ông. Không một ai, một nhà thơ hoặc nhà văn nào, có được sự công minh như ông. Chừng nào những tác phẩm của những tác giả trước đó (viết về Alexander) còn chứa những sai lầm hiển nhiên, chừng đó một Alexander thực sự còn bị che giấu dưới vô vàn những tuyên bố mâu thuẫn. Cuốn sách của Arrian quả thực đã chấm dứt tình trạng này. Nó quan trọng đến mức Arrian đã không ngần ngại thách thức cả những sử gia Hy Lạp vĩ đại.
“… Nhưng là một con người, nếu ai đó coi thường Alexander, trước hết anh ta nên tự soi chiếu mình với ngài : bản thân anh ta, một kẻ tầm thường ít tiếng tăm còn Alexander là vị hoàng đế vĩ đại với những thành công mà không ngòi bút nào tả xiết, người cai trị hai lục địa, người mà danh tiếng đã được cả thế giới biết tới. Làm sao có ai đó dám lăng mạ ngài, khi người đó hiểu rằng sự khinh thị và mục đích tầm thường của anh ta chỉ chứng minh cho sự bất lực của bản thân mà thôi ?… ” – Arrian
“Tôi đã đọc xong cuốn tiểu sử không thể tưởng tượng nhưng thú vị này vào thứ Hai tuần trước. Đối với tôi, có vẻ như hơi khó để đánh giá cuốn sách này một cách thích hợp nên tôi đã do dự khi viết hoặc thậm chí nghĩ cách viết nó cho những người bạn Goodreads của tôi. Một trong những lý do là có vô số học giả Alexander đáng gờm trên toàn thế giới và tôi chỉ đơn giản là một độc giả bình thường vừa quyết định đọc cuốn tiểu sử của ông do Arrian viết sau nhiều lần trì hoãn mơ hồ kể từ nhiều năm trước. Do đó, tôi sẽ tập trung vào câu hỏi quan trọng ở trên, đó là, tôi nghĩ gì sau khi đọc cuốn sách này.
Trước hết, đây là một kiệt tác văn học được viết bởi một người Hy Lạp uyên bác, giàu kinh nghiệm (bạn có thể đọc tiểu sử ngắn gọn của ông ở Trang i), người mà, cứ tưởng tượng, đã viết nó vào khoảng 400 năm sau cái chết của Alexander. Thật không dễ dàng để hoàn thành một nhiệm vụ như vậy,
Thứ hai, tất nhiên nó đáng đọc vì độc giả của nó sẽ hiểu nhiều hơn về các chiến dịch vô độ của Alexander ở châu Á cho đến tận Ấn Độ. Từ các cuộc giao tranh khác nhau, chúng ta sẽ tìm hiểu cách mỗi bên xoay sở để chiến đấu giành chiến thắng và anh ta cao quý như thế nào khi có thể chinh phục, khuất phục và ân xá cho một số kẻ thù đáng được thả hoặc thậm chí được chỉ định cai quản một số thành phố cụ thể.
Cuối cùng, độc giả sẽ khâm phục tài lãnh đạo bá vương của ông, đó là ông luôn lãnh đạo quân lính của mình, hành động và đôi khi bị thương nặng. Do đó, ông từ lâu đã được tôn vinh là Alexander Đại đế trong số rất ít trong lịch sử cổ đại.
Tìm một bản để đọc và bạn không khỏi ngưỡng mộ ông là một trong những nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại trên thế giới.” (Smiley – Goodreads, 2013)
“Phiên bản xuất sắc, với bản đồ, ghi chú, phụ lục mở rộng. Arrian khá rõ ràng về cách bố trí lực lượng tại mỗi trận chiến lớn, nhưng sẽ rất hữu ích nếu điều đó được xác nhận bởi các bản đồ. Các bản đồ rất cần thiết để theo dõi cuộc hành quân và tìm hiểu các địa điểm cổ đại ở đâu.
Tôi chưa bao giờ đọc câu chuyện về Alexander trước đây. Thậm chí cho phép một số chữ viết của những người đã viết về anh ta, và người mà Arrian vẽ về anh ta, anh ta là một người đàn ông đáng kinh ngạc; Tổng kết của Arrian trong những trang cuối cùng của anh ấy ghi nhận khả năng của anh ấy trong việc nhìn thấy những gì cần phải làm trước khi bất kỳ ai khác có thể, dự đoán nơi các sự kiện hiện tại sẽ dẫn đến, truyền cảm hứng thông qua sự hiện diện của anh ấy và nhảy vào hàng đầu trận chiến, và cả sự cứng rắn rõ ràng của anh ấy. Khả năng hành quân của anh ấy trong nhiều ngày liên tục, qua đêm, qua những lãnh thổ gồ ghề và sau đó lao vào trận chiến thật đáng kinh ngạc. Cũng đáng kinh ngạc, mặc dù không được Arrian đề cập trực tiếp hoặc đầy đủ trong các phụ lục, là cách anh ta giữ hàng chục nghìn quân được cung cấp trong những cuộc hành quân xa khắp châu Á này.” (Caroline – Goodreads, 2017)
“Một tường thuật sống động và phong phú về những chuyến thám hiểm quân sự đầu tiên của Alexander, thông qua việc đánh bại Darius và quân Ba Tư, cuộc chinh phục lãnh thổ Ấn Độ và cuối cùng là cái chết của ông ở tuổi 32 khi chuẩn bị chinh phục Ả Rập.” (Josh – Goodreads, 2018)
“Những phiên bản Landmark này thật tuyệt vời. Chúng thực chất là phim khiêu dâm dành cho những người theo chủ nghĩa cổ điển. Các bản đồ tinh tế xuyên suốt cuốn sách, bao gồm một bản đồ tuyệt vời ở cuối cho thấy con đường mà Alexander Đại đế đã phủ trên bản đồ thế giới hiện đại, vì vậy bạn biết những quốc gia hiện đại mà ông đã đi qua. Mỗi trang đều chứa đầy các chú thích điền vào các ô trống lịch sử và có khoảng 20 phụ lục ở cuối bao gồm các chủ đề như những gì đã xảy ra sau khi Alexander qua đời, người đã tạo nên vòng trong của ông (những người đàn ông như Ptolemy, người đã trở thành huyền thoại của riêng họ đúng), người Macedonia của Alexander là “người Hy Lạp” ở mức độ nào, v.v … Ngoài ra còn có các hình ảnh về hiện vật và địa phương quan trọng đối với câu chuyện. Arrian không phải là tác giả yêu thích của tôi trong số các nhà văn cổ đại, nhưng câu chuyện về các chiến dịch của Alexander là sử thi. TÔI’ Tôi rất vui vì tôi đã đợi cả năm trời để đọc Arrian, người đã có mặt trên kệ của tôi từ lâu. Phiên bản Landmark thật là đặc biệt.” (Michael – Goodreads, 2011)
Xem thông tin chi tiết sách trên Tiki
Xem thông tin chi tiết sách Shopee
Có đúng chăng khi chúng ta lật đổ một nhà cai trị bất công? Liệu nền dân chủ có thực sự là hình thức chính quyền tốt nhất? Và chiến tranh có thể được biện minh hay không? Xuyên suốt chiều dài lịch sử, loài người đã tự hỏi mình những điều này cùng những câu hỏi lớn lao khác về cách thức tốt nhất để chúng ta cai trị chính mình và các tư tưởng gia vĩ đại đã đưa ra những lời giải đáp mà cho đến nay vẫn đang tiếp tục định hình thế giới.
Với văn phong dễ hiểu và sáng sủa, Chính trị – Khái Lược Những Tư Tưởng Lớn là tập hợp những bài viết ngắn gọn hàm súc giải thích rõ những điều khó hiểu, những sơ đồ từng bước giúp làm sáng tỏ những lí thuyết rối rắm và những hình ảnh minh họa dí dỏm giúp chúng ta ý thức rõ hơn về vai trò của mình trong cách thức tổ chức xã hội.
“Cuốn sách là tập hợp những bài viết ngắn gọn khái lược các tư tưởng chính trị tiêu biểu vào những mốc thời gian quan trọng và chia thành các giai đoạn trải rộng theo không gian trên khắp châu lục trên thế giới.Cuốn sách đi từ các tư tưởng chính trị cổ đại đến thời trung cổ, rồi thời lí tính và khai sáng đến các tư tưởng cách mạng, sự trỗi dậy của quần chúng nhân dân, đụng độ các hệ tư tưởng và chính trị thời hậu chiến được nhìn nhận theo nhiều góc độ và tổng quát một cách dễ hiểu, dễ nhớ. Cuốn sách giúp bạn hiểu biết về tư tưởng của các tư tưởng lãnh đạo, nhà nước cũng như giúp ta ý thức rõ được vai trò của con người trong cách thức tổ chức xã hội.” (Đoàn Khoa KTKT – faa.uih)
“Sách dày dặn rất đẹp, nhưng giấy in màu không ưng lắm ở một số tranh, khá sần không mượt êm, sờ không thích tay lắm. Chất lượng in ấn mình thấy không được đồng đều. Nội dung hay, tranh ảnh rất đẹp” (Trần Nguyệt – Tiki, 2022)
“Sách hay, rất ư hài lòng.” (Nguyễn Hương Giang – Tiki, 2022)
Xem thông tin chi tiết trên Tiki
Xem thông tin chi tiết sách trên Shopee
Aristotle viết Chính Trị Luận năm 350 trước Thiên Chúa giáng sinh (BC). Cuốn sách này được xem là căn bản cho Chính trị học Tây phương và ảnh hưởng sâu rộng tới các tư tưởng gia đời sau như Cicero, St. Augustine, Aquinas, và các lý thuyết gia khác thời Trung Cổ. Các lý thuyết gia hiện đại như Machiavelli, Hobbes, và các nhà tư tưởng thời Khai Sáng đều dựa trên nền tảng này mà phê phán lý thuyết và mô hình chính trị kiểu Aristotle. Nhờ vậy, họ đã phát triển nên các hệ tư tưởng mới. Vì thế, dù ta đồng ý hay không với lập luận và lý thuyết của Aristotle, hiểu rõ các nguyên lý căn bản mà Aristotle đã đề ra vẫn là điều cần thiết để có thể hiểu được các nhà tư tưởng thời Khai sáng và Hậu hiện đại.
Trong Chính Trị Luận, Aristotle dùng phương pháp luận lý quy nạp, đi từ đơn vị xã hội nhỏ nhất là gia đình tới xã hội và cuối cùng là quốc gia, để tìm ra những đặc tính thiết yếu mà nhà nước phải có để trở thành một nhà nước lý tưởng. Ngoài phương pháp quy nạp, Aristotle cũng dùng phương pháp so sánh giữa mô hình nhà nước “lý tưởng” và mô hình nhà nước trong thực tế và đưa ra những nguyên lý xây dựng một nền chính trị mang lại “điều tốt nhất” cho con người.
“Cuốn sách đọc hai quyển đầu rất khó đọc. Nhưng càng về sau, càng thấy những tư duy vượt thời gian của tác giả. Thực sự Aristotle đưa ra những quan điểm rất đúng đắn về nhà nước, cách phân chia quyền lực nhà nước, các ưu điểm của các chính thể dân chủ, quân chủ, quả đầu và quý tộc. Tuy các chế độ Nhà nước 2000 năm trước có khác so với hiện nay, nhưng ông đã nhìn ra được những mô hình hiệu quả nhất trong xây dựng nhà nước ổn định. Bên cạnh đó, quan điểm của ông về Hiến pháp và pháp luật là một vô cùng sắc sảo.” (Nghĩa Đình – Goodreads, 2020)
“Cá nhân tôi thấy thật khó để thực hiện bất kỳ loại đánh giá nào về tác phẩm kinh điển, cũng như về mọi thứ có thể nói về một luận thuyết 2400 năm tuổi có lẽ đã được nói đến. Tuy nhiên, giống như thánh thư, mọi người đều có cách giải thích riêng về những loại tài liệu từ thời cổ đại này. Việc diễn giải, giống như bất kỳ bài đọc nào, phải liên quan đến văn hóa và thời gian mà một người lớn lên, xã hội và chính phủ xung quanh họ, cũng như tuổi tác của một người và bất kỳ bài đọc có ảnh hưởng nào trước đó và / hoặc kinh nghiệm sống. Những ảnh hưởng trước đây cho phép một cách tiếp cận giải thích “theo chiều ngang”, trong đó người ta kết hợp nhiều ấn tượng khác nhau vào tài liệu hiện tại.
“…Lĩnh vực mà tôi tin rằng Aristotle có trí tuệ lớn nhất là trong những mô tả của ông về bản chất con người (và cách tiếp cận công lý với bản chất con người này trong tâm trí). “Những người đàn ông không kiểm soát được đam mê của mình sẽ không phục vụ được lợi ích của họ.” “Chúng tôi luôn thích những gì chúng tôi nhìn thấy trước.” “Đàn ông luôn muốn một thứ gì đó nhiều hơn và không bao giờ bằng lòng cho đến khi họ đạt đến vô cùng.” “Tham vọng và hám lợi chính xác là động cơ khiến đàn ông thực hiện gần như tất cả các tội cố ý”
[….]
Sự hùng hồn khi mô tả cuộc sống bên trong có lẽ là phần “Chính trị” khiến tôi ấn tượng nhất. “Suy nghĩ là một hoạt động giống như bản thân hành động, và nó thậm chí có thể là một hoạt động hơn là hành động. cuộc sống chứa đựng. ” Câu nói này rất trùng khớp với câu mà Aristotle đã đề cập trong cuốn “Hùng biện”, nơi ông tuyên bố rằng: “Tôi càng sống cô độc và đơn độc, thì tôi càng trở thành người trong thần thoại.” Điều này dường như cho thấy rằng Aristotle có thể đã có một ý tưởng, ngay cả khi ông không thể đặt tên cho nó, về nhu cầu cố hữu về một “hình ảnh thần” trong bản chất của con người.
Triết học được định nghĩa bởi người Hy Lạp cổ đại là trí tuệ. Do đó, nó tự nó là một phổ quát như trí tuệ là toàn diện. Nỗ lực của con người để hiểu về những vũ trụ có nhiều biểu hiện là một trong những thách thức lớn của cuộc sống. Đối với tôi, nó cũng mang lại nhận thức rằng cuối cùng tất cả chúng ta đều đang tìm kiếm điều giống nhau. Tiếp cận những người khác với kiến thức đó sẽ có lợi hơn cho việc đối thoại và hiểu biết nhiều hơn… điều này tạo ra một cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả chúng ta.” (Tim – Goodreads, 2011)
“Triết học chính trị là một phần cơ bản trong di sản của người Hy Lạp cổ đại. Các câu hỏi về phân phối quyền lực, công lý và trật tự công cộng, quyền và nghĩa vụ, quyền công dân, sử dụng hiệu quả các nguồn lực và an ninh quốc gia, là trọng tâm của truyền thống này. Trong một nền văn minh của sự sáng tạo và đa dạng hiến pháp chính trị vô song, các nhà lập pháp huyền thoại và các nhà lý thuyết chính trị vĩ đại, Aristotle đang thúc đẩy cuộc thảo luận đi xa hơn để đạt được những vấn đề mà chúng ta vẫn tranh luận ngày nay.
Điều có vẻ thiết yếu nhất đối với tư tưởng chính trị của Aristotle, trước bất kỳ cuộc nói chuyện nào về hiến pháp hoàn hảo, là thực tế rằng một nhà nước thực sự là nhà nước mà các công dân thay phiên nhau nắm giữ quyền lực. Aristotle bác bỏ các quốc gia mà quyền lực do một người nắm giữ và những người còn lại có địa vị như nô lệ. Anh ta liên hệ tình trạng này với những người không phải Hy Lạp, những người thiếu tinh thần và tệ bạc, đặc biệt là người châu Á. Nếu việc thay nhau cầm quyền giữa các công dân là xương sống của bất kỳ nhà nước nào, thì các yêu cầu về quyền công dân là một vấn đề phức tạp. Nghề nghiệp, sự giàu có, phẩm hạnh và trình độ học vấn của công dân là tất cả những thông số mà người ta cần xem xét để giải quyết câu hỏi về hiến pháp lý tưởng….” (Aurelia – Goodreads, 2021)
Xem thông tin chi tiết sách trên Tiki
Xem thông tin chi tiết sách trên Shopee
Sinh năm 1923, cuộc đời chính trị của cựu thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu có liên quan mật thiết tới nhiều sự kiện quốc tế. Ông từng hội kiến các lãnh đạo chủ chốt của Trung Quốc từ Mao Trạch Đông tới Tập Cận Bình và thân thiết với các tổng thống Hoa Kỳ từ Lyndon Johnson tới Barack Obama.
Trong quyển sách này, Lý Quang Diệu dựa trên kinh nghiệm phong phú và hiểu biết sâu rộng của mình để đưa ra quan điểm về thế giới đương đại với tầm nhìn hai mươi năm sau. Nhưng đây không phải một quyển sách giáo khoa bàn chuyện địa chính trị khô khan cũng như không nhằm tiết lộ những thâm cung bí sử trong những sự kiện thế giới. Thay vào đó, tác phẩm này phản ánh những quan điểm của ông về thế giới hiện tại trên phạm vi rộng lớn từ Mỹ, Trung Quốc tới châu Á và châu Âu. Trong bối cảnh ấy, ông phân tích sâu sắc các vấn đề xã hội cũng như tâm lý người dân và từ đó rút ra kết luận về cơ hội tồn tại của dân tộc đó và vị thế của họ trên thang bậc quyền lực tương lai.
Với văn phong giản dị, điềm đạm và không ngại động chạm, ông mô tả một Trung Quốc vẫn ám ảnh với sự cai trị của một nhà nước trung ương tập quyền trên con đường trỗi dậy mãnh liệt; một Hoa Kỳ rồi đây phải chia sẻ ngôi vị thống trị độc tôn của mình bất chấp nền kinh tế đất nước này vẫn luôn luôn năng động; và một châu Âu luôn phải vật lộn với những thách thức nhằm duy trì liên minh để tồn tại. Quan điểm thẳng thắn và thường gây ngạc nhiên của ông – về lý do Nhật Bản khép kín với người nước ngoài, vì sao Mùa xuân Ả rập sẽ không mang lại phổ thông đầu phiếu cho Trung Đông, và vì sao nỗ lực ngăn chặn hiện tượng ấm lên toàn cầu sẽ không hiệu quả bằng cách chuẩn bị sẵn sàng khi nó diễn ra – khiến cho ấn phẩm này trở nên mới mẻ và có sức lôi cuốn khác thường. Lý Quang Diệu kết thúc tác phẩm bằng cái nhìn hướng tới viễn cảnh của Singapore – mối quan tâm của tất cả đời ông – và cũng hé mở đôi chút cho độc giả liếc qua cuộc sống riêng của mình cũng như cách ông chuẩn bị để giã biệt thế giới này.
“Một cuốn sách sâu sắc, nếu có ý kiến. Được kể một cách hấp dẫn về quan điểm của LKY về thế giới. Sự hiểu biết của ông về Trung Quốc, Hoa Kỳ, các quốc gia ASEAN rất sâu sắc. Tuy nhiên, có quá nhiều khái quát sâu rộng – nhiều điều khiến jato tự hỏi liệu sự kiêu ngạo về trí tuệ của anh ấy có đang tốt hơn trong việc đánh giá hay không.
May mắn thay, nhận định của ông rõ ràng là tập trung vào Singapore và không ai hiểu thực tế đất nước này hơn ông – không phải Chính phủ hiện tại, không phải là hàng xóm và không phải (ít nhất) là công dân. Cảm ơn Chúa, những quan điểm rõ ràng như pha lê của anh ấy về Singapore đã giúp đưa đất nước này phát triển như bây giờ. Cảm ơn bạn, LKY.
Ai đó sẽ cho anh ta biết quan điểm của anh ta về Ấn Độ cần cập nhật? Ý kiến của ông chủ yếu dựa trên những gì ông đã chứng kiến vào năm 1960! Thứ nhất, đây chỉ là một sự việc mà anh ta đã chứng kiến (quá giai thoại); thứ hai, nó đã xảy ra quá lâu và quá nhiều thay đổi. Không ai phủ nhận các vấn đề của Ấn Độ. Nhưng để viết tắt chế độ đẳng cấp (tốt nhất) là một sự đơn giản hóa quá mức đáng kinh ngạc. Có vẻ như anh ấy không thể bận tâm về Ấn Độ đủ để anh ấy đánh giá lại hoặc thậm chí đi sâu hơn nữa. Đối với mỗi riêng của mình … vì vậy nó. Nhưng điều đó khiến tôi tự hỏi liệu anh ấy có mang lại sự kiên định tương tự với quan điểm của mình về các quốc gia khác không?
Như tôi đã nói, đối với mỗi người… Họ là quan điểm của anh ta, tốt hơn hoặc xấu hơn.
Kudo cho một cuốn sách rất hay và dễ đọc. Tôi hoan nghênh hành động của bạn, LKY, nhưng thận trọng hơn về quan điểm của bạn. .” (Nehal – Goodreads, 2014)
“Quan điểm của mọi người có thể vô cùng nhất quán và chặt chẽ trong một khoảng thời gian, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi những ý tưởng của ông LKY trong cuốn sách này có một số điểm tương đồng với những ý tưởng trong các tác phẩm trước của ông.
Cuốn sách này chủ yếu phản ánh quan điểm và nhận thức cá nhân của ông về các khu vực và thế giới nói chung.
Tôi sẽ thực hiện một bản tóm tắt ngắn về các ý tưởng của anh ấy về Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản (Ấn Độ, ASEAN, Hàn Quốc, trung đông không được đưa vào lần này)
Về Trung Quốc
Sự phục hưng của Trung Quốc không phải là sự trỗi dậy quá nhiều như một sự trở lại lịch sử. Nó đã từng đạt đến vinh quang đó và mục tiêu tối cao của cô ấy là đạt đến sự xuất sắc đó một lần nữa mặc dù có thể mất một thời gian dài. Đó là một đất nước tự hào đi theo con đường riêng của mình và không dễ bị tác động bởi bên ngoài. Nền dân chủ một người một phiếu sẽ không bao giờ trở thành hiện thực ở đây và nếu có thì chắc chắn nó sẽ sụp đổ. Một chính quyền trung ương quyền lực là cần thiết và nền dân chủ của nó sẽ phát triển theo từng bước của chính nó. Mùa xuân Ả Rập hoàn toàn không phải là hiện thực ở vùng đất này. Vấn đề già hóa đang trở nên nghiêm trọng đối với tương lai của nó và việc sửa đổi chính sách một con đến hơi muộn.
Sự cạnh tranh trong tương lai giữa Trung Quốc và Mỹ về cơ bản dựa trên khía cạnh kinh tế và công nghệ hơn là quân sự nhưng cuối cùng Trung Quốc sẽ đẩy Mỹ ra khỏi vùng đặc quyền kinh tế của mình. Sự hợp tác giữa hai bên mang lại hòa bình và thịnh vượng cho châu Á trong khi sự cạnh tranh quốc gia thể hiện sự ảm đạm.
Về Mỹ
Sự hiện diện ảnh hưởng của Mỹ ở Châu Á Thái Bình Dương là điều cần thiết đối với ASEAN và sẽ tiếp tục tồn tại lâu dài. Sự cân bằng năng động sẽ tiếp tục tồn tại và xu hướng này cho phép các nước láng giềng của Trung Quốc có nhiều cơ hội hơn để vận động phù hợp với lợi ích của chính họ.
Hoa Kỳ là một quốc gia kiên cường và đổi mới với cùng niềm tự hào cao và những nhận thức rằng quốc gia này đang giảm sút không phải là một câu trả lời chính xác. Việc tiếp cận miễn phí với các tài năng toàn cầu giúp cô có lợi thế to lớn trước Trung Quốc vì tiếng Anh là ngôn ngữ phổ thông. Điều khiến quốc gia này rơi vào tình trạng không thuận lợi là nền giáo dục ở cấp độ gốc không mong muốn của nó. Và những người khổng lồ dựa trên châu Mỹ Latinh bị áp đảo của nó sẽ gây ra những hậu quả không thể lường trước được đối với cấu trúc xã hội trong tương lai của nó.
Trên Nhật Bản
Ông ấy có tầm nhìn khá tiêu cực về tương lai của Nhật Bản. Nhật Bản đã trải qua hai thập kỷ mất mát và sẽ tiếp tục thập kỷ thứ ba. Kích thích kinh tế có tác dụng hạn chế trong việc cải thiện tình trạng suy thoái và tình trạng khó khăn của nền kinh tế. Nguyên nhân sâu xa là do dân số già có thể đảo ngược và để làm cho tình hình tồi tệ hơn, Nhật Bản hoàn toàn không bao gồm người nhập cư. Nhật Bản sẽ dần biến thành một quốc gia tầm thường và không có sự thay đổi rõ ràng nào đối với xu hướng này.
Chà, đó không phải là một bài phê bình mà là một số câu chuyện rời rạc cho cuốn sách. Nhưng nếu tôi không ghi lại nó, tôi sẽ không nhớ mình đã đọc nó trong những tuần tới. Đó không phải là một đánh giá thỏa đáng đối với tôi… chắc chắn…! Sau những ngày bận rộn với kỳ thi trong những ngày qua, tôi chỉ cần một thời gian để lấy lại suy nghĩ của mình!” (Brit Cheung – Goodreads, 2008)
“Đây là lần đầu tiên tôi đọc LKY và tôi nghĩ thật công bằng khi nói rằng anh ấy viết như anh ấy nói. Một nhận định rất sắc sảo, không nhảm nhí và rất cố chấp (tuy nhiên của một người) về cách mà 50 năm qua diễn ra cho hành tinh nhỏ bé này. Điểm khác biệt chính là, không giống như người đứng đầu nói về tin tức truyền hình thông thường của bạn, LKY thực sự có một hồ sơ theo dõi “đã từng làm” xuất sắc để sao lưu các quan sát của anh ấy.” (Waitsforsleep – Goodreads, 2014)
“Đọc xong thấy mình có thêm rất nhiều kiến thức và nhận định về thế giới xung quanh. Cảm giác một người có cực nhiều kiến thức, làm nhiều điều vĩ đại và gặp nhiều người vĩ đại nói cho mình nghe quan điểm của họ về các vấn đề khác nhau. Một trong những quyển sách yêu thích nhất của mình.” (Sơn Phụng Nguyễn – Tiki)
“Đây là quyển sách nên đọc không bởi vì LQD cung cấp cho người đọc thêm nhiều thông tin bổ ích mà còn là những lý luận logic mới mẻ. Qua đó sẽ thấy được những trăn trở của LQD ở nhiều khía cạnh, đây cũng là lời tâm tư – cảnh báo của LQD cho thế hệ trẻ Singapore. Người đọc có thể hiểu thêm được nhiều vấn để để áp dụng trong suy nghĩ của mỗi người cả về công việc và cuộc sống.” (Nguyen Thanh Nguyen Vu – Tiki)
Xem thông tin chi tiết sách trên Tiki
Xem thông tin chi tiết sách trên Shopee
Nguyễn Hằng