Với những ai yêu thích về lịch sử thì không thể bỏ qua 3 cuốn sách về anh hùng Phạm Xuân Ẩn. Một người điệp viên sừng sỏ, bí ẩn với một nhân cách lớn.

1. Phạm Xuân Ẩn – Tên như cuộc đời  (Nguyễn Thị  Ngọc Hải)

Đây là một cuốn sách đầy tâm huyết của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Hải về tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn. Nổi tiếng với nghiệp vụ tinh thông, chiến công xuất sắc, tính cách thầm lặng và hài hước. Từ cuốn sách này cho chúng ta cái nhìn sâu hơn về ông. Tìm hiểu nguồn sức mạnh ông đã lấy từ đâu để có thể trở nên can đảm phi thường đến vậy. Cuốn sách này sẽ cho ta thấy được một phần chân dung của Người tình báo bí ẩn Phạm Xuân Ẩn. Để có được tác phẩm này thì tác giả Nguyễn Thị Ngọc Hải đã phải mất 10 năm mới hoàn thành. 

Cuốn sách này của tác giả Ngọc Hải là khởi đầu của việc giới thiệu nhà tình báo huyền thoại với công chúng. Còn đây là cảm nhận riêng của giáo sư Larry Berman khi đến nhà mang tặng cuốn Điệp Viên Hoàn Hảo bằng tiếng Anh chưa xuất bản ở Việt Nam với lời đề: “Cuốn sách của bà đã mở đường cho tất cả chúng tôi: Your biography of Pham Xuan An led the way for the rest of us…”

Một số đánh giá của bạn đọc

“Sách của tác giả đã viết khá kỹ những chi tiết do nhân vật tâm sự, kể lại. Tuy nhiên, càng đọc càng muốn hiểu rõ hơn, cụ thể hơn về tâm lý, tinh thần của ông. Đặc biệt giai đoạn sau năm 1975. Cảm ơn tác giả. Mong muốn được thêm một tác phẩm nữa về một người tình báo tài ba khác (ông Phạm Ngọc Thảo)”. (Phong Phú – Tiki, 2018)

“Nếu bạn tự cảm thấy mình hiểu sự khác nhau giữa “đúng” và “thật”. Và nếu điều đó làm bạn cảm thấy khó khăn trong việc chọn lối đi cho tính cách của bản thân giữa cái mớ hỗn độn xung quanh. Thì – vị thiếu tướng trong cuốn này chắc chắn là một lời gợi ý chân thực nhất cho quyết định đó.” (13 Atheist – Goodreads, 2017)

Xem thêm thông tin chi tiết sách trên Tiki

2. Một người Việt thầm lặng (Jean-Claude Pomonti)

Tác phẩm với (tựa gốc tiếng Pháp: Un Vietnamien bien tranquille) của Jean – Claude Pomonti là một cách dựng tiểu sử nhà tình báo lỗi lạc Việt Nam Phạm Xuân Ẩn khá độc đáo.

Đã có nhiều cuốn sách của giới nghiên cứu, học giả, ký giả Mỹ viết về Phạm Xuân Ẩn, có thể kể: Thomas Bass với Điệp viên Z.21 – Kẻ thù tuyệt vời của nước Mỹ hay Larry Berman với Điệp viên hoàn hảo mà First News & NXB Hồng Đức đã có dịp giới cùng độc giả Việt Nam v.v. Tuy nhiên, sự nghiệp tình báo của Phạm Xuân Ẩn đặt trong cục diện chiến trường miền Nam rất cần được liên hệ trong một bối cảnh lịch sử rộng lớn hơn – cuộc chiến tranh Đông Dương – và vì thế, chúng ta cần thêm một cái nhìn, quan điểm từ người Pháp.

Một số đánh giá của bạn đọc

 “Cuốn sách dành cho ai muốn tìm hiểu thêm về tình báo Phạm Xuân Ẩn, nên đọc cùng với cuốn “Điệp viên hoàn hảo X6” để biết đầy đủ nhất về ông và lịch sử chiến tranh Việt Nam.” (Doan Quang Huy – Tiki, 2021)

“Bên cạnh dòng thời gian không được sắp xếp, cuốn sách là một cuốn sách đọc tốt. Có các cuộc phỏng vấn trực tiếp với PXA cùng với kinh nghiệm và trí nhớ của chính tác giả, điều này làm cho nó trở nên thú vị hơn. Suy nghĩ của chính tác giả đã được thêm vào một cách hợp lý và công bằng. Ông ấy đưa ra ý kiến riêng của mình về mỗi bên ở đâu và khi nào cần. Khuyến khích mạnh mẽ: Besides the timeline is not organized, the book was a good read. There are interviews directly with PXA together with the author’s own experience and memory which makes it more interesting. The author’s own thoughts were added sensitively and fairly. He gave his own opinions on each side where and when it needed to be. Strongly recommended.” (Sam Nguyen Pham – Goodreads, 2021)

“Cuốn sách ngắn gọn mô tả thông tin cơ bản về câu chuyện của nhân vật từ nơi anh ta sinh ra cho đến ngày chúng ta giành chiến thắng: The book is short so that it just describes basic information about the character’s story from where he was born till the day we won” (Tuan anh – Goodreads, 2022)

Xem thêm thông tin chi tiết sách trên Tiki

3. Điệp viên hoàn hảo X6 (Larry Berman)

Phạm Xuân Ẩn, một cái tên chứa biết bao điều bí ẩn, không chỉ với người Việt Nam, mà đối với cả rất nhiều chính khách và báo chí thế giới, đặc biệt là báo chí Mỹ. Người ta đã bình luận, tranh cãi, phỏng đoán và viết rất nhiều về ông, thậm chí còn làm phim tài liệu nhiều tập về ông, nhưng dường như còn có quá nhiều điều vẫn chưa được làm sáng tỏ. Cho đến khi một người Mỹ bắt tay vào cuộc… Đó chính là Larry Berman, nhà sử học, giáo sư chính trị học thuộc đại học California, một chuyên gia xuất sắc chuyên nghiên cứu về cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của Mỹ. Năm 2007, quyển sách Perfect Spy – The Incredible Double Life of  PHAM XUAN AN Time Magazine Reporter & Vietnamese Communist Agent (Điệp viên hoàn hảo – Hai cuộc đời khó tin (hay cuộc đời hai mặt theo cách gọi của Phương Tây về Phạm Xuân Ẩn, phóng viên tạp chí Reuters, Time và tướng tình báo Cộng sản Việt Nam) của Larry Berman được xuất bản lần đầu tiên tại Mỹ đã gây chấn động dư luận Mỹ, kiều bào Việt Nam ở Mỹ và cả ở Việt Nam. Vì trước khi quyển sách này ra đời, rất ít người biết và hiểu về tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn, mặc dù ông là một nhân vật huyền thoại của chiến tranh Việt Nam. Có lẽ bởi vì cuộc đời của Phạm Xuân Ẩn, cũng giống như tên của ông, chứa đựng nhiều bí ẩn về con người và sự nghiệp của một nhà tình báo vĩ đại, tài năng và bản lĩnh nhưng lại vô cùng khiêm nhường, bình dị.

Một số đánh giá của bạn đọc

“Phạm Xuân Ẩn – tướng tình báo vĩ đại trong cuộc chiến tranh Việt Nam, được cả phe thua lẫn phe thắng ngả mũ kính chào. Có lẽ, mà không, chắc chắn rằng, tôi chưa đủ tầm để bàn luận về “Cuộc đời hai mặt phi thường” của ông. Thế nên, ở đây, chỉ xin nêu ra vài câu đơn thuần về mặt cảm xúc.

Được biết đến như một điệp viên tài ba lỗi lạc, cuộc đời Phạm Xuân Ẩn dường như bị mắc kẹt giữa hai thế giới, một bên là Tổ quốc, một bên là bằng hữu.

Qua cách ghi chép rất khách quan của giáo sư sử học Larry Berman, qua cả thái độ ung dung nhẹ nhàng của tướng Ẩn, tôi vẫn cứ nhìn thấy được những dằn xé sâu trong lòng ông.

Một mặt, tướng Ẩn ngày ngày thu thập thông tin, phân tích, rồi gửi báo cáo vào “trong rừng” để giúp đánh đuổi ngoại xâm. Mặt khác, ông hết lòng lo lắng cho những người bạn Mỹ và Nam Việt của mình, sợ rằng, họ sẽ bị tổn thương. Hai điều mâu thuẫn ấy lại tồn tại thống nhất trong con người ông – một con người tử tế, lấy lẽ phải là chân lý sống. Và tướng Ẩn, luôn tự xoa dịu mình bằng một câu nhẹ tênh: “Cái nghề mà!”

Chiến đấu với mong muốn đem lại độc lập tự do cho Tổ quốc, tướng Ẩn vẫn không bao giờ giấu diếm sự khâm phục, lòng mến thương của mình đối với sự tiến bộ, khẳng khái của nước Mỹ. Ông luôn tách bạch các vai trò của mình. Là một điệp viên, ông luôn coi nghề báo là cái nghề thực sự của mình, chứ không đơn thuần chỉ là vỏ bọc. Có lẽ, đó là lý do khiến ông không những không bị lộ mà còn trở thành nhân vật quan trọng ở “thủ đô Sài Gòn”, chiếm được lòng tin tuyệt đối của những tướng lĩnh cấp cao chế độ Việt Nam Cộng hòa lẫn CIA.

Suốt 30 năm chiến đấu, tướng Ẩn không có đồng đội, lại sống ngay trong lòng kẻ địch, hoàn toàn là một “con sói cô độc”. Nhưng, tất thảy đều là bạn ông. Đến tận sáng ngày 30/04/1975, ông vẫn đưa những người bạn ấy lên chiếc trực thăng cuối cùng tháo chạy khỏi Sài Gòn.

Chính vì hành động ấy, chính phủ đã đặt một dấu hỏi lớn về con người ông. Không ai hiểu ông, nên họ sợ hãi ông. Ông đã không bao giờ được phép rời khỏi Việt Nam nữa. Đất nước sau giải phóng đã không phát triển như ông mong muốn, ông bị nghi kỵ và dè chừng, nhưng vẫn phục vụ cho chính phủ đến tận 6 tháng trước khi qua đời. Ông đã chiến đấu cho lý tưởng của mình, còn kết quả, hay hậu quả, chỉ đơn giản là ông chấp nhận nó.

Đến cuối đời, tướng Ẩn vẫn dành trọn tình cảm của mình cho nước Mỹ, vẫn đau đớn suy sụp như mất đi một phần máu thịt khi nghe tin về vụ 11/09, vẫn day dứt khi còn một người bạn vẫn chưa tha thứ cho ông.

Có những bí mật vĩnh viễn theo ông xuống mồ.

Có một con người, đơn độc cho đến lúc chết.

Những “Kẻ thù huynh đệ” vẫn yêu thương và kính cẩn cúi chào.

Phạm Xuân Ẩn – Hai Trung – X6, một con người – một huyền thoại!” (AnnieLe – Goodreads, 2017)

 “Tôi biết rất ít về Chiến tranh Việt Nam nên đôi khi cuốn sách này hơi khó hiểu với tên và các trận đánh. Tuy nhiên, đó là một câu chuyện thực sự thú vị của một phóng viên Time, người hóa ra là gián điệp cho Bắc Việt. Những gì anh ấy đã làm, cách anh ấy đã làm và thực tế là anh ấy vẫn rất được tôn trọng là điều đáng kinh ngạc: “I know very little about the Vietnam War so at times this book was a little confusing with the names and battles. Nonetheless, it was a really interesting story of a Time reporter who turned out to be a spy for the North Vietnamese. What he did, how he did it, and the fact that he is still very respected are amazing.” (Dawn – Goodreads, 2007)

 “Tất cả đều tuyệt vời, cuốn sách này em được anh thầy dạy thêm giới thiệu. mới nhận tối qua mà háo hức quá nên đọc luôn, được 1/3 và em thấy rất xúc động và khâm phục cụ Ẩn. cái tên thôi cũng nói lên cuộc đời của cụ, highly recommend cho bác nào muốn tìm hiểu về lịch sử, về người Anh Hùng Dân Tộc Phạm Xuân Ẩn !!” (Đồng khánh Linh – Tiki, 2021)

“Mình là dân kỹ thuật và khi mình đọc quyển này mình cảm giác như đang đọc 1 quyển sách nghiên cứu khoa học luôn ấy. Kiến thức có chiều sâu và được dẫn nguồn cụ thể đàng hoàng. Và điểm chung của cuốn sách này với sách chuyên ngành của mình là đọc vào chừng 10 trang thôi là rất nặng đầu, và phải nghiền ngẫm từ từ chứ ko lướt được vì quá nhiều thông tin quan trọng. nhận xét hơi dài cho người đọc :)))” (Anh Le – Tiki, 2021)

“Sách hay và biên soạn tốt. Nội dung do giáo sử Larry biên soạn rất kỳ công. Mình rất thích và ngưỡng mộ tướng Ẩn nên cuốn sách thực sự là tư liệu quý cho việc mở rộng tri thức và quan trọng hơn là cách nhìn nhận về cuộc chiến Việt Nam từ cả hai phía” (Pham Chinh – Tiki, 2021)

“Nội dung hay, phong phú, có nhiều khía cạnh trong cuộc sống của Vị anh hùng huyền thoại X6. Ngoài ra, còn có những thông tin của những Vị anh hùng khác xung quanh huyền thoại X6 trong mặt trận âm thầm lặng lẽ nhưng không kém sự khốc liệt.” (Tran Duc Y – Tiki, 2021)

Xem thông tin chi tiết sách trên Tiki

                                                                                                                Linh Đô